هوش مصنوعی

عصر هوش مصنوعی فرارسیده است. از ابتدای هزاره (سال 2000 میلادی)، فناوری نوظهوری که دهه‌ها در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی در حال توسعه بود، وارد زندگی روزمره ما شد. شاید مانند داستان‌های علمی ـ تخیلی ارائه‌شده از هوش مصنوعی که از طریق فرهنگ عامه با آن آشنایی دارید، به نظر نرسد، اما در هر صورت، هوش مصنوعی وارد زندگی ما شده و در حال ایجاد تغییرات بزرگی در جهان است.

زمانی ‌که تصمیم می‌گیرید این کتاب را بخوانید یا به نسخه صوتی آن گوش دهید، بی‌شک چندین بار با هوش مصنوعی تعامل خواهید داشت. شاید هر بار متوجه این تعامل نشوید؛ چراکه اکنون به ‌قدری استفاده روزمره از هوش مصنوعی فراگیر شده که به‌ندرت متوجه آن می‌شوید.پست‌های فیس‌بوکی که در خبرخوان (News Feed) خود آنها را لایک می‌کنید، به این دلیل به شما نشان داده می‌شوند که هوش مصنوعی این شرکت، فعالیت‌های گذشته شما را رصد کرده و می‌تواند مواردی را که احتمالاً آنها را لایک می‌کنید، پیش‌بینی کند. نتفلیکس، مصرانه فیلم‌هایی را به شما پیشنهاد می‌دهد؛ زیرا از قبل می‌داند چه چیزی را می‌پسندید. وقتی قفل تلفن همراه آیفون خود را از طریق شناسایی چهره باز می‌کنید، به این دلیل است که الگوریتم‌های شرکت اپل، ویژگی‌های چهره شما را ثبت کرده و آنها را با «اثر صورت» ذخیره‌شده شما، مطابقت می‌دهد.

نتایج به‌دست‌آمده هر جست‌وجویی که در گوگل انجام می‌دهید، مبتنی بر هوش مصنوعی است که با بررسی کل محتوای وب و دسته‌بندی هر آنچه ممکن است بیشترین ارتباط را با جست‌وجوی شما داشته باشد، به دست آمده‌اند. مسیریابی ماهواره‌ای خودرو شما، سریع‌ترین مسیرها را بر اساس درک آنی داده‌های حرکتی و دانشی که نسبت به جهان وجود دارد، پیشنهاد می‌دهد. هر بار که واژه «الکسا» را به زبان بیاورید ـ یا این اسپیکرهای هوشمند آمازون فکر کنند که شما کلمه بیداری (wake word) را به کار برده‌اید هوش مصنوعی، گفته‌های شما را پردازش می‌کند و مناسب‌ترین پاسخ را بر اساس محاسباتش ارائه می‌دهد.این فقط زندگی روزمره ما نیست که در حال دگرگون‌شدن است. در حوزه‌های گوناگون؛ از بهداشت و درمان گرفته تا اکتشافات فضایی، هوش مصنوعی در حال یادگیری از انبوه داده‌هایی است که طی دهه‌ها گردآوری ‌شده و از این داده‌ها برای کمک به کشف داروها و سیارات جدید استفاده می‌کند. در همین حال، سازمان‌ها؛ از شرکت‌های خصوصی گرفته تا دولت‌ها، به‌طور فزاینده‌ای در حال استفاده از هوش مصنوعی برای بهبود عملکرد خود هستند تا از بار مسئولیت اداری افرادی بکاهند که کارهای تکراری انجام می‌دهند.

ما هنوز در ابتدای راه تحول‌آفرین هوش مصنوعی هستیم. طی یک دهه آینده یا همین حول‌وحوش، هوش مصنوعی از توانایی بالایی برخوردار خواهد بود تا بسیاری از فعالیت‌های روزمره ما مانند اتومبیل‌های خودران و تحویل روباتیک را بهبود ببخشد و مزایای بیشتری برای جهان به ارمغان آورد. این فناوری، سردمدار مقابله با تقلب در کارت‌های اعتباری، کمک به شناسایی تصاویر بارگذاری‌شده درباره سوءاستفاده‌های جنسی از کودکان در اینترنت و شناسایی حملات سایبری (پیش از آنکه کسب‌وکارها را فلج کنند) خواهد بود.همانند سایر فناوری‌ها، دستاوردهای هوش مصنوعی نیز، تاکنون مزایا و معایبی داشته و ممکن است در آینده نیز داشته باشد. از بُعد مثبتش می‌توان گفت که هوش مصنوعی در حال مردمی و دموکراتیک‌شدن است. در حالی‌ که هوش مصنوعی در گذشته فقط برای شرکت‌های دارای منابع عظیم مناسب و مجاز بود، اکنون این اطلاعات برای هر کسی که بخواهد آنلاین باشد و ابزارهای پیاده‌سازی آن را خریداری کند، در دسترس است. در نهایت، هم شرکت‌ها و هم افرادِ فاقد دانش فنی، قادر خواهند بود به‌راحتی از هوش مصنوعی استفاده کنند. البته این نکته را هم باید در نظر داشت که هر روز  بر پیچیدگی آن افزوده می‌شود.اما مشکلات بالقوه‌ای نیز وجود دارد. در حال حاضر، اکثر تعاملات ما با سیستم‌های هوش مصنوعی نسبتاً ناچیز و بی‌اهمیت هستند؛ آنها عادی، (گاهی) بی‌وقفه و در نهایت فراموش‌شدنی هستند. یک جست‌وجوی بی‌فایده در وب یا چند بار تلاش مکرر برای باز کردن قفل تلفن، از آن‌ دست لحظاتی هستند که بیش از چند ثانیه در خاطرمان نمی‌مانند. با این حال، از این فناوری می‌توان برای جاسوسی و نظارت بر هر فعالیتی استفاده کرد که این امر آزادی‌های مدنی و حقوق بشر را تهدید می‌کند و تا حدی فقط برای همین اهداف استفاده می‌شود. بنابراین جای تعجب ندارد که نیروهای امنیتی مجذوب آن شوند یا اینکه حکومت‌ها برای تسلط بر هوش مصنوعی در حال رقابت باشند. هوش مصنوعی، فناوری‌ای است که تردیدهای زیادی را در زمینه قدرت و کنترل به ‌وجود می‌آورد.همچنین مواردی در زمینه نژادپرستی و تبعیض جنسیتی وجود دارد. در حال حاضر، هوش مصنوعی توسط گروه کوچکی از افراد توسعه یافته و کنترل می‌شود که اکثر آنها مردان سفیدپوستی هستند که در شرکت‌های فناوری فعالیت می‌کنند. چنین عدم تنوعی، برای میلیون‌ها انسانی که زندگی آنها می‌تواند تحت تأثیر سیستم‌های هوش مصنوعی قرار بگیرد، پیامدهای جدی داشته و خواهد داشت. پیاده‌سازی‌های ابتدایی حاکی از آن است که هوش مصنوعی و انواع مختلف سرکوب‌های اجتماعی، به همکاری با یکدیگر تمایل دارند.

در نهایت، هوش مصنوعی می‌تواند برای همیشه یک نیروی عظیم باشد و در حال حاضر، جهان را به شیوه‌های عمیقی تغییر داده است. اما دهه آینده جهت تعیین اینکه این تغییر تا کجا پیش می‌رود و در نهایت تا چه حد به نفع جامعه خواهد بود، بسیار حیاتی و سرنوشت‌ساز است. این کتاب، نه‌تنها چگونگی رسیدن به این مرحله را توضیح می‌دهد؛ بلکه به بررسی این موضوع می‌پردازد که احتمالاً به کدام سو خواهیم رفت.