فرقی نمیکند میخواهید سهام بخرید، شرکتی را تملک کنید، خانه بخرید یا برای آموزش خودتان سرمایهگذاری کنید؛ در هر صورت باید فرایند ارزشگذاری را طی کنید. آیا سرمایهگذاری مورد نظر توجیهپذیر است؟ پرداخت چه هزینهای برای آن منطقی است؟ این پرسشها اساسا پرسشهای ارزشگذاری هستند و فایننس ابزارهای دقیقی برای تصمیمگیری در مورد این مسائل دارد. مثالهای زیر را در نظر بگیرید:
طبق گزارشها؛ فیسبوک اواخر سال ۲۰۱۲ پیشنهادی سه میلیارد دلاری برای خرید اسنپچت ارائه داد. گوگل سال ۲۰۱۶ اسنپچت را ۳۰ میلیارد دلار ارزشگذاری کرد. بازارهای سهام اواسط سال ۲۰۱۸ این شرکت را ۱۷ میلیارد دلار ارزشگذاری میکردند. مبنای این اعداد بسیار متفاوت چه بود؟
دیزنی و کامکست اواسط سال ۲۰۱۸ در رقابتی روزافزون و با قیمتهایی که مدام بیشتر میشدند، برای تملک شرکت «فاکس قرن ۲۱» تلاش میکردند. از کجا میدانستند چقدر باید پیشنهاد بدهند؟ چرا ارزش این پیشنهادها بسیار بیشتر از ارزشگذاری مبتنی بر قیمت سهام بود؟
از کجا بفهمیم سرمایهگذاری در یک دوره آموزشی میارزد یا خیر؟ آیا خانه بخریم یا اجاره کنیم؟ رفیقم سود سرشاری از بیتکوین کسب کرده است، آیا من هم باید در بیتکوین سرمایهگذاری کنم؟
برای اینکه روشی برای ارزشگذاری ایجاد کنیم باید نحوه ایجاد ارزش، رابطه بین ریسک و بازده و همچنین اهمیت وجه نقد را در نظر بگیریم.
اگرچه این روشها دقیق هستند، اما باید به یاد داشته باشید که ارزشگذاری علم نیست، هنر است. دقیقتر اینکه هنری است که علم به آن شکل میدهد. ارزشگذاری سلیقهای و مستعد خطاست و به پاسخهای مبهمی منجر میشود. هرچند این وضعیت احتمالا برای شما رضایتبخش نیست، اما در این مورد راه دیگری برای اتخاذ تصمیم هوشمندانه ندارید و اگرچه فرایند ارزشگذاری مبهم است، ولی خود فرایند به اندازه نتیجه نهاییاش اهمیت دارد. تنها با ارزیابی سناریوها، احتمالات و مدلها میتوان کسبوکاری را کاملا شناخت؛ بنابراین ارزشگذاری حتی اگر ناقص و دشوار باشد، در تصمیمگیری مدیریتی منطقی حیاتی است.
دو روش ارزشگذاری جایگزین
با توجه به ابهام و دقیقنبودن ارزشگذاری، استفاده از روشهای جایگزین برای اطمینان از دقت نتیجه بهدستآمده مفید است. هیچ روش معجزهآسایی برای فهمیدن ارزش وجود ندارد. فقط چند روش وجود دارد که به شما کمک میکنند برآوردی نزدیک به واقعیت داشته باشید. مهمترین روشهای ارزشگذاری، مضربها و جریانات نقدی تنزیلیافته هستند و هرچند ممکن است خودتان متوجه نشده باشید، اما احتمالا در زندگیتان آنها را به کار گرفتهاید.
در ادامه فصل پنجم کتاب «فایننس چگونه کار میکند» بعد از اینکه نقاط ضعف این روشها شرح داده شدهاند، روش مرجع یعنی جریانات نقدی تنزیلیافته بررسی شده است. در نیمه اول این فصل بیشتر بر بخش علمی این مقوله تمرکز شده و میهیر دسای، نویسنده کتاب روشهای زیربنایی را توضیح میدهد. در نیمه دوم فصل نیز به بخش هنری این فرایند، یعنی سلیقهایترین عناصر و حوزههایی با بیشترین فریبها و اقدامات گمراهکننده توجه شده است.